Evengoed. We vinden het belangrijk om elkaar aan te kunnen spreken. Het begint bij begrijpen en accepteren dat het voor ons allemaal lastig is. Gytha Heins zij het treffend  ‘het gaat er niet om hoe je het doet maar dat je het doet’. Het gaat om het ontwikkelen van een mindset die werkt. De volgende uitgangspunten vormen een goede basis voor het ontwikkelen van die mindset.

1. Ken je intenties

Wat zijn precies je intenties en drijfveren om iemand aan te spreken? Hoe belangrijk is het en met andere woorden, wat is het je waard? Het helpt enorm in het gesprek als je goed kunt vertellen waarom het zo belangrijk voor je is. In het geval van de Coronacrisis kan dat zijn dat je je zorgen maakt en je het belangrijk vindt dat we allemaal gezond kunnen blijven. Wees hierin open.

2. Wees gelijkwaardig

Een gesprek tussen mensen vanuit gelijkwaardigheid verloopt over het algemeen het beste. Door niet direct met opgeheven vinger op de ander af te stappen maar contact te maken hoop je in ieder geval dat mensen niet of minder het gevoel hebben dat je ze terechtwijst en op ze neerkijkt.

3. Wees oordelend niet veroordelend

Je hoort wel eens zeggen dat je ‘zonder oordeel’ zou moeten zijn. Onzin als je het mij vraagt. Als je iemand aan wil spreken heb je nu eenmaal een oordeel en je bent geen Boedha. Geef zo objectief en feitelijk mogelijk weer wat je iemand ziet doen en wat je oordeel hierover is. Je kunt bijvoorbeeld aangegeven dat je vindt dat iemand iets niet of juist wel hoort te doen omdat dit in jouw ogen beter is voor het algemeen belang. Wat ik je niet aanraad om te doen is iemand vervolgens te veroordelen met een diskwalificatie als je bent asociaal, egoïstisch, dom enzovoort en/of er consequenties aan verbinden. Want hoe draag jij op jouw beurt dan bij aan het grotere belang, ‘een prettigere samenleving’?

4. Wees moedig

Vaak verwachten we dat anderen wel ingrijpen. Maar dat gebeurt dus niet altijd. We kunnen dan gaan wijzen en wachten of zelf instappen en gaan staan voor wat we belangrijk vinden. Je weet dan niet van te voren hoe anderen reageren. Dat iemand zich gekwetst of beledigd voelt is eerder wel dan niet het geval. Een conflict of een ongemakkelijke situatie is niet uitgesloten. Heb de moed te accepteren dat je het misschien spannend vindt om te doen.

De echte angsthazen zijn diegenen die niet durven toegeven iets eng te vinden. De echte helden zijn de mensen die erkennen iets eng te vinden en het desondanks toch doen.

5. De wereld zijn we samen

Hoe gek het soms misschien ook lijkt om te doen maar heb ook oog voor iemands beweegredenen en zijn blik op de situatie én vergeet daarnaast niet dat jezelf ook een boodschap hebt. Zo van: “OK meneer, ik begrijp dat het belangrijk voor u is om samen met uw vrienden bij te praten én we hebben de 1,5-meter-afstand-regel die belangrijk is om allemaal na te leven”.

Het gaat om ÉN in plaats van ÓF.

6. Respecteer de grenzen

Respecteer jouw grenzen en die van de ander. Ga door als het kan en stop wanneer het daar tijd voor is. Het is tijd als je merkt dat het niet verder komt, als je merkt dat iemand jouw grenzen overgaat, als je merkt dat de ander er echt niet van gediend is enzovoort.

Je verandert de wereld niet in je eentje. Heb niet de bedoeling om ruzie te gaan maken.

1. Bereid je voor

Weet heel goed waarom je dit wil doen en wat het je waard is, bedenk hoe je over wil komen en hoe je wil reageren op mogelijke tegen reacties.

2. Maak contact

Maak eerst contact door jezelf bijvoorbeeld voor te stellen en aan te kondigen dat je iets komt zeggen wat de ander misschien niet fijn vindt. Vind je het zelf lastig? Dan zou je daar hier ook iets over kunnen zeggen. Wees open.

3. Deel jouw waarom

Na contact maken kom je met het waarom. Wat zijn je intenties en drijfveren? “Ik vind het belangrijk om te doen want …” Formuleer zoveel mogelijk in een wens in plaats van in kritiek “daarom vind ik het belangrijk dat we allemaal deze regels naleven’. 

4. Beschrijf de situatie

Benoem zo feitelijk mogelijk wat volgens jou de situatie is. Spreek vanuit de ik-vorm. “Ik zie u dichter dan 1,5 meter bij elkaar staan en dat is niet in lijn met de Corona regels.”

5. Vraag en luister

Vraag de ander naar zijn versie en/of naar zijn intenties. Probeer het te begrijpen.

6. Onderzoek

Allerlei scenario’s zijn er denkbaar hoe het gesprek verloopt. Ga bij jezelf en de ander na of je er al bent of er nog op doorgaat. Als iemand wat prikkelbaar reageert, kun je dat dan misschien laten? Focus je op waar je voor kwam. Misschien doet hij het niet direct, heeft hij tijd nodig maar blijft er wel iets hangen en doet hij het de volgende keer niet meer.  Respecteer in wat je ook doet in ieder geval je eigen grenzen en die van de ander. Tot hoever ga je?

Je was gekomen om aan te spreken en niet om in je eentje de wereld te verbeteren of ruzie te maken.

7. Rond het gesprek af

Probeer het gesprek,  hoe het ook verloopt, af te ronden. Ook hier geldt, de manier waarop is niet in beton gegoten. Je weet van te voren niet altijd precies hoe het gesprek zal verlopen. Het kan voor jou als aanspreker en voor de aangesprokene een hele opgave geweest, het kan ook appeltje-eitje zijn geweest, was het een bekende of juist een onbekende enzovoort.

• ‘fijn dat we het erover hebben kunnen hebben’.
• ’top hoe je het oppakt. Dank je wel.’
• ‘jammer dat het gesprek zo verlopen is evengoed hoop ik dat je er iets mee zal doen en ik wens je verder een fijne dag’.

Als je iemand persoonlijk kent kun je ook switchen naar een ander onderwerp, ‘hoe is het trouwens met je moeder? Gaat het al wat beter met haar? ‘ 

Maar zoals al aangegeven, het moet geen maniertje worden.

8. Evalueer

Ga voor jezelf na hoe het gesprek gegaan is. Misschien bespreek je het wel met iemand.

• Wat waardeer je aan hoe je het aangepakt hebt?
• Hoe zou je het de volgende keer willen doen?
• Je hebt de moed gehad om het te doen. Is het je waard geweest?