In deze zes stappen ontwikkelen teams meer eigenaarschap.
In het artikel ‘Wat ik leerde over zelfsturing en eigenaarschap’ heb ik uit de doeken gedaan waarom ik denk dat het gaat om ‘samensturen’ en ‘op andere manier vasthouden’ versus ‘zelfsturen’ en ‘loslaten’. Ik concludeerde dat je naast en met elkaar de omstandigheden moet creëren om het team de ruimte die ze krijgen ook daadwerkelijk te laten ervaren als ruimte. Nu ga ik je iets meer vertellen over het belang van steunstructuren en ik laat daarna kennismaken met zes stappen die we bij een schoolbestuur ontwikkeld hebben om dit proces te ondersteunen.
Vertrouw je op je eigen kunnen of de steunstructuren om je heen?
Door een managementlaag en allerlei verantwoordingsystemen zoals protocollen en regels weg te nemen creëer je ruimte. Dat is waar. Maar realiseer je dat je hiermee mogelijk ook de steunstructuren wegneemt waar mensen op leunde en waar ze misschien zelfs vertrouwen uit putte?
Hoe ernaast komen staan steun biedt
Ik herinner me een specifieke situatie waarin ik tijdens de 3 jarige opleiding bij Phoenixopleidingen ervaarde hoe het was om de vaste structuur los te laten en het vertrouwen in mezelf te vinden. In tweetallen deden we een feedback oefening. Mijn maatje en ik volgenden strikt de stappen uit de hand-out die we meegekregen hadden. De trainer observeerde ons en zei: ‘stop eens mannen. Hebben jullie nu echt contact? Wat heb jij nou echt aangenomen van de feedback van de ander?’ We kregen toen de opdracht om het protocol los te laten. Elkaar aan te kijken. In stilte contact te maken en dan te zien wat er opkwam en het van daaruit zelf te doen. Het was best spannend. We moesten nu echt zelf verantwoordelijkheid nemen. Geen vooraf opgegeven werkvorm met vaste structuur om te volgen. Zelf doen. Vertrouwen op je eigen kunnen. We deden het en de feedback die kwam was oprecht en gemeend. Dat was ook de bedoeling van de oefening. Niet perse het volgen van de vaste structuur. Wat ons hielp was dat de trainer er voor ons was en inzag dat de structuur die bedoeld was om ons te helpen ons in dit geval in de weg zat. Dat hij naast ons meekeek waardoor we ons gesteund voelde. We deden het wel zelf maar niet alleen.
Co-creëer samen de kaders
Ruimte geven is dus niet altijd zomaar voldoende. In mijn vorige artikel ‘Wat ik leerde over zelfsturing en eigenaarschap‘ beschreef wat ik er gebeurde toen de steunstructuren wegvielen. Met het bestuur en het schoolmanagement heb ik de ontwikkelstrategie die we hadden we bedacht en de effecten ervan nog eens nader onder de loep genomen. We concludeerden dat je eerst de omstandigheden naast en met elkaar moet creëren waarbinnen je samen kunt werken aan het realiseren van je ambities. In feite co-creëer je zo de kaders die ervoor zorgen dat mensen de ruimte ook als ruimte kunnen ervaren. We ontwikkelde een maatwerktraject met een 6-tal interventieonderdelen. Ik deel deze graag met je.
Meer eigenaarschap in zes stappen
De basis gedachte is dat het team zich verder gaat ontwikkelen. Een essentieel uitgangspunt waar wij vanuit gegaan zijn is dat er veel potentieel aanwezig is wat met de juiste aandacht kan groeien. Dat vraagt dat je écht met elkaar in gesprek kunt en wil zijn zodat je samen écht verantwoordelijkheid kunt en wil nemen.
1 Richtinggevend:
Onderzoek om te beginnen met zoveel mogelijk mensen uit je organisatie wat de heldere richting is die nodig is. Dus, waarom doe je wat je doet en waar wil je uitkomen en hoe ziet dat er dan eruit? En wat betekent dit dan voor manier hoe we samen onze aspiraties waar maken? Wat is daar dan voor nodig? Het klinkt voor sommigen misschien omslachtig, voor anderen als een open deur, maar hoe kun je van mensen verwachten dat ze gezamenlijk ergens naartoe werken als er geen gezamenlijke richting bekend is?
Begin with the end in mind. Steven Covey
2 Professionele identiteit:
De volgende stap is met de mensen kijken naar welke professionele rol je dan met elkaar te vervullen hebt om dit te kunnen realiseren. Welke opvattingen leven er over kernwaarden en gedragingen die passen bij deze professionele rol? En hoe is dit dan voor eenieder persoonlijk?
Kun jij jezelf zijn in de rol die je vervult?
3 Dynamiek:
Onderzoek eens met elkaar hoe het is gesteld met de dynamiek in het team. Met andere woorden, wat gebeurt er tussen de teamleden en wat zijn daarin de patronen die zich herhalen? De vraag is namelijk niet of je in patronen komt met elkaar maar of je bewust bent van die patronen en of herkent welke versterkend en betekenisvol zijn en welke belemmerend en zinloos.
4 Methodiek:
Zorg dat de teams een methode, een aanpak hebben waarmee ze problemen weten om te buigen naar groeiperspectieven en concrete acties. Wij introduceerden de Appreciative Inquiry (Waarderend actie onderzoek) methode. Appreciative Inquiry is zowel een zienswijze als een methodiek. Hiermee heb je een methode in handen waarin je samen problemen omzet naar perspectieven. In plaats van het bezig te zijn met problemen zet je het licht juist op dat wat je wil bereiken. Een plek waar ruimte is voor verschillende inzichten en waar bruggen gebouwd worden tussen wat waar is voor de een en wat waar is voor de ander. In het artikel ‘Appreciative Inquiry, samen op een plezierige wijze een verandering vormgeven‘ lees je er meer over.
Hebben jullie aandacht voor het lege of volle deel van het glas?
5 Techniek:
Het team leert om met elkaar een waarderend gesprek te voeren of anders gezegd om samen een écht gesprek te kunnen hebben. Het gaat over aanspreken, uitspreken en bespreken. Je leert om met elkaar op zo’n manier in gesprek te zijn dat je op een effectieve manier je professionele doelen weet te realiseren.
6 Ideale klus:
Ga nu eens met elkaar in gesprek over je ambitie als team voor het komende jaar. Bespreek met elkaar hoe je als team gaat bijdragen aan de organisatieambitie. Welke kwaliteiten zet jij als teamlid in? Wat zijn je persoonlijke drijfveren, waarden en aspiraties? Deel dat eens met elkaar en onderzoek wie welke ‘klus’ binnen het geheel op zich neemt. Wat is jouw Ideale klus? En hoe versterk je elkaar hier dan in?
Ik kom graag naast je staan
Ook voor jou als leider of jullie als team geldt dat het belangrijk is dat je steun ervaart. Ongetwijfeld haal je een heel stuk uit jezelf. Maar heb jij ook wel eens iemand nodig die naast je staat en met je meekijkt? Ik doe het graag. Ik hoop dat je contact opneemt als je het hier eens vrijblijvend over zou willen hebben. 06-23332557 | nigel@croeso.nu
Nigel Stanton. Trainer, coach en facilitator voor teams, organisaties en hun leiders op het gebied van samenwerkings- en verandervraagstukken.
06-23332557 | nigel@croeso.nu
